Zderaz (distrikto Chrudim)
|
Por aliaj signifoj, bv. rigardi la apartigilan paĝon: Zderaz |
| Zderaz | |||
| municipo | |||
 Zderaz
| |||
|
|||
| Oficiala nomo: Zderaz | |||
| Ŝtato |  Ĉeĥio
| ||
|---|---|---|---|
| Regiono | Regiono Pardubice | ||
| Distrikto | Distrikto Chrudim | ||
| Administra municipo | Skuteč | ||
| Historia regiono | Bohemio | ||
| Montaro | Fera montaro | ||
| Situo | Zderaz | ||
| - alteco | 478 m s. m. | ||
| - koordinatoj | 49° 49′ 39″ N 16° 05′ 58″ O / 49.82750 °N, 16.09944 °O (mapo) | ||
| Katastro | 6,6 km² (660 ha) Zderaz | ||
| Loĝantaro | 273 (2024) | ||
| Denseco | 41,36 loĝ./km² | ||
| Naturrezervejo | Maštale | ||
| Fondo | 13-a jarcento | ||
| Horzono | MET (UTC+1) | ||
| - somera tempo | MET (UTC+2) | ||
| Poŝtkodo | 539 44 | ||
| NUTS 3 | CZ053 | ||
| NUTS 4 | CZ0531 | ||
| NUTS 5 | CZ0531 573876 | ||
| Katastraj teritorioj | 1 | ||
| Partoj de municipo | 1 | ||
| Bazaj setlejunuoj | 1 | ||
  Situo enkadre de Ĉeĥio
| |||
 Vikimedia Komunejo: Zderaz (Chrudim District)
| |||
| Retpaĝo: www.zderaz.infobec.cz/ | |||
 Portalo pri Ĉeĥio
| |||
Zderaz estas municipo, kiu situas en Ĉeĥio, regiono Pardubice, distrikto Chrudim, apud la ŝoseo n-ro 358 el Slatiňany al Litomyšl, respektive el Skuteč al Nové Hrady, proksimume 10 kilometrojn oriente de Skuteč kaj 18 km okcidente de la urbo Litomyšl. Vivas ĉi tie 273 loĝantoj (2024).
La najbaraj municipoj de la setlejo estas Hluboká, Proseč, Perálec, Bor u Skutče, Leština kaj Nové Hrady.
Historio
[redakti | redakti fonton]Zderaz ekestis kiel huba vilaĝo en la duono de 13-a jarcento. Estis ĉi tie dek kvar hubaj kaj duonhubaj bienoj. La vilaĝo estis relative riĉa, ĉar la grundo ĉi tie estis pli produktiva ol en plejparto da vilaĝoj en ĉirkaŭaĵo. La unua skriba mencio pri Zderaz estas el la jaro 1398, kiam ĝi apartenis al Nové Hrady.
Loĝantaro
[redakti | redakti fonton]| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 1869 | 570 |
| 1880 | 594 |
| 1890 | 570 |
| 1900 | 585 |
| 1910 | 518 |
| 1921 | 476 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 1930 | 466 |
| 1950 | 359 |
| 1961 | 389 |
| 1970 | 335 |
| 1980 | 288 |
| 1991 | 315 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 2001 | 297 |
| 2014 | 277 |
| 2016 | 275 |
| 2017 | 276 |
| 2018 | 275 |
| 2019 | 283 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 2020 | 287 |
| 2021 | 265 |
| 2022 | 277 |
| 2023 | 271 |
| 2024 | 273 |
Naturo kaj turismo
[redakti | redakti fonton]La vilaĝo situas sur rando de naturrezervejo Maštale. Ĉirkaŭas ĝin belegaj arbaroj, en kiuj fontas malgrandaj riveretoj. Nordokcidente de Zderaz troviĝas romantika kanjono, natura memoraĵo - ravino Pivnice. Estas tie videblaj roka tunelo, groto, korbelaj rokoj kaj aliaj sabloŝtonaj formaĵoj. Apud ŝoseo al Nové Hrady troviĝas interesaj roko Zajíc kaj groto Betlém. En roka fundo de Prosečský rivereto troviĝas malprofundaj pelvoj nomataj Koupadla. Iom malsupre estas kabano Polanka kaj ĉe ĝi fontejo Kaplice kaj mariakulta kolono kun bildo kaj surskribo, kiu estas piktogramo kaŝanta jaron kiam la kolono estis starigita - 1879. Proksime de la vilaĝo estas ŝtonminejo Chřiby, kie oni minas raran rozkoloran graniton.
En la vilaĝo estas kapeleto de Sankta Johano Nepomuka konstruita komune de katolikoj kaj evangelianoj en la jaro 1848. Ŝtona krucifikso apude estis dediĉita de amerikaj samregionanoj. Proksime situas monumento de falintoj en la unua mondmilito. Estas ĉi tie ankaŭ kelkaj ĉarpentitaj kabanoj el la komenco de 19-a jarcento.
Vilaĝanoj ĉi tie penas konservi kelkajn malnovajn kutimojn kaj tradiciojn. Temas ekzemple pri antaŭedziĝfesta kantado, konstruo de solenarkoj, starigado kaj malstarigado de majarboj, vizitoj de Sankta Nikolao kaj de Tri Reĝoj, okazaj dancamuzoj kaj similaj.
Nekutima vidindaĵo en Zderaz estas rokaj keloj. Tuj apud vilaĝaj kabanoj elstaras rokoj de relative mola sabloŝtono, kiujn la vilaĝanoj eluzadis kaj minis en ili kelojn por diversaj celoj ekzemple por stoki aŭ kaŝi nutraĵojn, kiel brutstaloj, metiejoj kaj en kelkaj okazoj eĉ por loĝado. Legendoj ankaŭ atestas, ke en ili okazadis evangelianaj kaj aliaj nekatolikaj ceremonioj. Ĉirkaŭ la keloj oni faris diversajn alkonstruaĵojn, el kiuj dum tempo evoluiĝis nunaj domoj.
Pluaj fotoj
[redakti | redakti fonton]-
Zderaz – domo n-ro 11 -
Zderaz – domo n-ro 7 -
Zderaz ĉe rokloĝejoj -
Zderaz – municipa ofico
